მარგალები ჯიმალები ვორეთ გიჩქუდათ!!!!!!!

სამეგრელო თავისი ისტორიული წარსულითა და ყოფა-ცხოვრებით ფრიად საინტერესო კუთხეა. მაგრამ ის დღემდე არ ოფილა სათანადოდ შესწავლილი და გამოკვლეული.

სამეგრელოს ისტორიულ-ეთნოგრაფიულ შესწავლას ჩვენ ვაწარმოებდით 1923 წლიდან, როდესაც საქართველოს მუზეუმის მივლინებით პირველად საშუალება მომეცა მასალები შემეკრიბა დღევანდელ აბაშის რაიონში, ძველ „საჭყონდიდოში". 1935 წლიდან საქართველოს სამხარეთმცოდნეო საზოგადოების გეგმითა და ხელშეწყობით ჩვენ მოვაწყვეთ სამეგრელოს რაიონებში ისტორიული-ეთნოგრაფიული ხასიათის ექსპედიციები. 1935 წელს მუშაობას ვაწარმოებდით მარტვილსა და ჩხოროწყუს რაიონში; 1936 წელს წალენჯიხაში, ზუგდიდისა და ხობის რაიონებში; 1938 წელს სენაკის რაიონში, 1939 წ. კი გალისა და ოჩამჩირის რაიონში.

აღნიშნულ რაიონებში შევკრიბეთ საკმოდ მდიდარი ეთნოგრაფიული და ფოლკლორული მასალა, რომლის ნაწილი დამუშავდა აქ წარმოდგენილი „ეთნოგრაფიული ნარკვევის" სახით. ჩვენი მიზანი იყო წინამდებარე ნარკვევში მოგვეცა მეტი ახალი მასალა, რომ ამით შეივსოს სამეგრელოს შესახებ არსებული ეთნოგრაფიული ცნობები.

ის ჩვევები და წესები, რომლებიც ჩვენს ნარკვევშია მოთავსებული, დღეს უკვე არ სრულდება თავისი ძველი სახით, მაგრამ პირადად ნანახისა და დაკვირვების საშუალებით და აგრეთვე მოხუცების გამოკითხვით, შევძელით ძველი ყოფის დამახასიათებელი ადათ-ჩვევების დადგენა.

რასაკვირველია, ჩვენი ეს შრომა არის სრულქმნილი და ამით არ ამოიწურება სამეგრელოს მდიდარი ისტორიულ-ეთნოგრაფიული წარსული. ეს მხოლოდ დასაწყისია იმ დიდი და ფართო მეცნიერული კვლევისა,  რომლის მთავარ იობიექტად ახლო წარსულში სამეგრელო უნდა გადაიქცეს.

დასასრულ, ამ მუშაობის დროს ადგილზე ხელის შეწყობისა და მასალების მოწოდებისთვის მადლობას მოვახსენებთ: ეფემია სისოს ასულ კვარაცხელიას (წალენჯიხა), ზაქარია ტოტიას ძე კვარაცხელიას (სოფ.ნაკიფუ), ვასილ გულუას (სენაკი), ლაუ კანკიას (ხეთა), ვიცი ჯათუს ძე ფიფიას (ჩქვალერი), ბეგი გამსახურდიას (სოფ. დიხაზურგა), ბეგი თირქიას (ყულისკარი), ალექსი ოჩიგავას და დედაჩემს, მინადორა მაკალათიას (სოფ. სეფიეთი). ასევე გულწრფელი დახმარებისათვის ექსპედიციის წევრებს, სტუდენტებს: მ. ეზუგბაიას, გ. გობეჩიას და ა. ფაჩულიას.

წიგნში მოთავსებული ფოტოსურათები გადაღებულია ჩემ მიერ. ნახატები და ნახაზები შეასრულეს მხატვრებმა: ლ. წილოსანმა და ლ. ხუციშვილმა.